เมตาเวิร์ส และมุมมองสู่บอร์ดบริหาร

ดร. ศุภมิตร เตชะมนตรีกุล
ประธานกรรมการ บริการสอบบัญชี | ดีลอยท์ ประเทศไทย  

ในขณะที่นักเทคโนโลยีและนักกลยุทธ์ให้ความสำคัญกับการขยายกรอบการใช้งานจากเมตาเวิร์สให้กว้างขวางขึ้น บทบาทของบอร์ดคือการดึงให้เกิดบทสนทนาที่พูดถึงยุทธศาสตร์และความเสี่ยง แนวคิดที่ครั้งหนึ่งเคยพบเฉพาะในนิยายวิทยาศาสตร์และวิดีโอเกมกำลังเข้าสู่โลกแห่งความจริงในวันนี้ โดยมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงแง่มุมต่าง ๆ ของการมีปฏิสัมพันธ์ทางธุรกิจและส่วนบุคคล 

เมตาเวิร์ส คืออินเทอร์เน็ตยุคถัดไป โดยมีเนื้อหาที่ล้ำหน้าจากข้อความเป็นกราฟิกไปจนถึงวิดีโอที่มีการสอดผสานการตอบสนองทางดิจิทัลที่สมจริง เป็นการเชื่อมโยงโลกเสมือนเข้ากับประสบการณ์ในโลกแห่งความเป็นจริงได้อย่างแนบเนียน 

สิ่งที่ขับเคลื่อนเมตาเวิร์ส 2 ปัจจัยหลัก คือ ความล้ำหน้าทางเทคโนโลยีที่ส่งเสริมการเชื่อมต่อและประสบการณ์สมจริงผ่านเครือข่ายความเร็วสูง รวมถึงพฤติกรรมผู้บริโภคที่ใช้เวลาในการสื่อสารและมีปฏิสัมพันธ์ผ่านระบบดิจิทัลมากขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงการแพร่ระบาดของโรคติดต่อ สำหรับภาคธุรกิจที่เตรียมพร้อมสำหรับการใช้เมตาเวิร์สจะต้องปรับตัวให้มีความสามารถในการประมวลผลแบบ edge computing การเชื่อมต่อที่เร็วขึ้น เซิร์ฟเวอร์ เครือข่ายฮาร์ดแวร์ อุปกรณ์ต่าง ๆ - ชุดหูฟัง ถุงมือ กล้องที่รองรับได้ เซ็นเซอร์ และอุปกรณ์ต่อพ่วงอื่น ๆ เพื่อรองรับระบบนิเวศนี้ 

เมตาเวิร์สมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบธุรกิจได้หลายวิธี ซึ่งมีการใช้งานที่เป็นไปได้ดังนี้

·        การทำงานร่วมกัน การทำงานแบบไฮบริด เช่น การประชุมเสมือนจริงผ่านอวตาร และมีส่วนร่วมในการสนทนาแบบดิจิทัลที่สมจริงมากขึ้น

·        การผลิตและการขนส่ง บริษัทต่าง ๆ สามารถใช้ digital twins เพื่อจำลองกระบวนการผลิต และการขนส่งภายในเมตาเวิร์ส ซึ่งอาจช่วยลดต้นทุนด้วยการวางแผนและบำรุงรักษาล่วงหน้า

·        การศึกษาและการฝึกอบรม การใช้อวตารมาผสมผสานกับประสบการณ์ออนไลน์สามารถขยายขอบเขตการเรียนรู้และการทำงานร่วมกันได้ อวตารตัวเดียวสามารถเคลื่อนที่ไปมาในพื้นที่ต่าง ๆ ได้อย่างง่ายดาย ตั้งแต่ห้องบรรยาย ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ ไปจนถึงห้องผ่าตัด ซึ่งนักศึกษาแพทย์อาจได้โอกาสฝึกทักษะผ่านอวตารก่อนใช้ทักษะกับผู้ป่วยจริง

·        ผู้บริโภค ธุรกิจและผู้บริโภคสามารถดำเนินการในพื้นที่ที่ผู้คนอยู่อาศัย ทำงาน และซื้อของในโลกเสมือนจริง ซึ่งสามารถขยายขอบเขตของการโต้ตอบและการทำธุรกรรมได้

·        ภาครัฐ เมตาเวิร์สสามารถถูกใช้เป็นพื้นที่ให้ประชาชนมีส่วนร่วมทางการเมือง รวมถึงภาครัฐเองก็สามารถใช้เพื่อเข้าถึงกลุ่มผู้สนับสนุนได้สะดวกมากขึ้น รวมถึงยกเอากิจกรรมทางการเมืองสำคัญต่าง ๆ ไปไว้ในโลกเสมือนได้ด้วย ซึ่งจะช่วยให้เกิดการใช้จ่ายงบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพในการให้บริการประชาชน

·        สุขภาพ ความเป็นอยู่ที่ดี Telehealth ในปัจจุบันสามารถพัฒนาไปสู่การดูแลเสมือนจริงเพื่อสร้างประสบการณ์แบบตัวต่อตัว เมตาเวิร์สสามารถปลดล็อกนวัตกรรมการดูแลสุขภาพตั้งแต่สุขภาพจิตและการจัดการความเจ็บปวดไปจนถึงการผ่าตัด ฟิตเนส กายภาพบำบัด และ การดูแลผู้ป่วย โรงยิมในบ้านสามารถได้รับการอัพเกรดที่สำคัญอีกอย่างหนึ่ง 

บทบาทของบอร์ดในการพิจารณาเมตาเวิร์ส

การที่บอร์ดคุ้นเคยต่อนวัตกรรมนี้จะเป็นประโยชน์กับองค์กรในภาพรวม เช่น กรรมการที่เข้าร่วมประชุมบอร์ดแต่ละคนสามารถสวมแว่นตาที่สามารถซ้อนทับข้อมูลดิจิทัลบนสภาพแวดล้อมที่เป็นทางกายภาพ โดยสามารถแสดงวาระการประชุมที่เสมือนกับฉายขึ้นผนัง รวมถึงเอกสารต่าง ๆ ที่ให้ข้อมูลเสริมหรือข้อมูลย้อนหลังเพื่อเปรียบเทียบได้ หรือแม้แต่การประชุมผู้ถือหุ้น ระบบสามารถแสดงประวัติของบุคคลที่กำลังจะพูดใส่ไมโครโฟนโดยอัตโนมัติโดยที่ไม่ต้องเสียเวลาแนะนำตนเองได้อีกด้วย เป็นต้น 

แม้ว่าแนวคิดนี้อาจยังไม่เกิดขึ้นเร็ววัน แต่แนวคิดดังกล่าวสามารถเข้าถึงได้แล้วในปัจจุบ้น ซึ่งบอร์ดควรพิจารณาถึงความไม่แน่นอน ความเสี่ยง และ โอกาสต่าง ๆ เพื่อทำความเข้าใจ และ สำรวจความเป็นไปได้ เช่น

·        โมเดลธุรกิจ วิธีการทำงานแบบใหม่ อาจนำไปสู่โมเดลธุรกิจและโอกาสใหม่ ๆ รวมถึงสิ่งที่ยังไม่ค้นพบ

·        การจัดการระบบนิเวศ การเลือกแพลตฟอร์มและเทคโนโลยีในเมตาเวิร์ส อาจเป็นแบบฝึกหัดที่ซับซ้อนสำหรับหลาย ๆ บริษัท โดยเฉพาะบริษัทที่เพิ่งเริ่มต้น

·        การมีส่วนร่วม และ นโยบายต่อสังคม การให้ประสบการณ์แบบมีส่วนร่วมและการจัดการพฤติกรรมของประชาชนอาจเป็นสิ่งที่ท้าทายในสภาพแวดล้อมเสมือนได้เหมือนกับที่จะเกิดขึ้นในสภาพแวดล้อมทางกายภาพจริง

·        ความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัว เมตาเวิร์สยังมีแนวโน้มที่จะชี้ช่องโหว่ทางไซเบอร์ใหม่และความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลประจำตัวและการฉ้อโกงทางดิจิทัล ธุรกิจต่าง ๆ และรัฐบาลอาจให้ความสำคัญกับการปกป้องข้อมูลส่วนบุคคล รวมทั้งระบุและจัดการกับความเสี่ยงทางไซเบอร์ที่เกิดขึ้นใหม่ในขณะเดียวกัน 

คำถามที่บอร์ดอาจพิจารณาต่อเมตาเวิร์ส

1. บริษัทมีการพิจารณาที่จะใช้เมตาเวิร์สอย่างไร และเมตาเวิร์สจะนำไปสู่โอกาสในการเติบโตทางธุรกิจ นวัตกรรม และการพัฒนาความรู้ของพนักงานอย่างไร

2. บริษัทควรพัฒนาเมตาเวิร์สด้วยตนเอง หรือควรมีพันธมิตร หุ้นส่วน สมาคมอุตสาหกรรม หรือความสัมพันธ์ทางธุรกิจอื่น ๆ เมื่อเห็นถึงโอกาสหรือไม่

3. บริษัทมีการควบคุมหรือกระบวนการใดในการสำรวจโอกาสและความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับเมตาเวิร์ส

4. บริษัทควรตั้งคณะกรรมการเทคโนโลยีเพื่อแสวงหาโอกาสและความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อประสิทธิภาพของบริษัทหรือไม่

5. บริษัทมีนโยบายหรือกระบวนการใดบ้างที่เกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลและสกุลเงินดิจิทัล ถ้ามีแล้วต้องมีการพิจารณาปรับปรุงใหม่หรือไม่

6. ความเสี่ยงใดที่อาจเกิดขึ้นจากกรณีต่าง ๆ ของเมตาเวิร์ส รวมทั้งผลกระทบด้านจริยธรรมของเทคโนโลยีและประสบการณ์ดิจิทัลมีหรือไม่

7. ความเสี่ยงใดที่อาจเกิดขึ้นจากการเป็นผู้ใช้งานตั้งแต่แรกเริ่ม หรือการเป็นผู้ตาม

8. หน่วยงานทางการใดมีอำนาจในการกำกับดูแลเกี่ยวกับเมตาเวิร์ส และจะส่งผลต่อโอกาสในการใช้เมตาเวิร์สของบริษัทอย่างไร

9. บริษัทอื่น ๆ กำลังมีบทบาทหรือทำอะไรกับการใช้ประโยชน์จากเมตาเวิร์ส รวมทั้งการลงทุนในเมตาเวิร์ส

10. บริษัทมีกระบวนการอะไรบ้างเพื่อติดตามสภาพแวดล้อมของเมตาเวิร์สที่กำลังพัฒนาและเชื่อมโยงสู่โอกาสและความเสี่ยงอย่างต่อเนื่อง 

เมตาเวิร์สอาจแสดงให้เห็นถึงโอกาสทางธุรกิจที่ยิ่งใหญ่และสดใส และ เปิดช่องทางใหม่ในการโต้ตอบและจำลองเหตุการณ์ด้วยข้อจำกัดที่น้อยลง อย่างไรก็ตาม เช่นเดียวกับเทคโนโลยีที่เกิดขึ้นใหม่อื่น ๆ ผลประโยชน์มักมาพร้อมกับความเสี่ยงที่ธุรกิจต้องสำรวจในแต่ละกรณีการใช้งาน ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่บอร์ดบริหารจะต้องรับผิดชอบในการช่วยให้บริษัท ยังคงให้ความสำคัญกับช่วงการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีที่สามารถยกระดับให้บรรลุตามกลยุทธ์และภารกิจของบริษัทได้ และร่วมมือกับผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อขับเคลื่อนบริษัทให้เดินหน้าต่อไป 

อ้างอิงจาก Deloitte US | On the Board’s Agenda: What’s all the buzz about the metaverse?