เจาะเคล็ดลับ‘แจ็ค หม่า’
‘อลีบาบา’รวย 28 พันล้านเหรียญสหรัฐ
เปิดยุทธศาสตร์ “อลีบาบา” ราชาร้านค้าออนไลน์ “แจ็ค หม่า” มูลค่ากว่า 28 พันล้านเหรียญสหรัฐ “รศ.ดร.สังศิต พิริยะรังสรรค์” เผยความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ “อลีบาบา” ไม่ได้เติบโตอย่างโดดเดี่ยว เน้นคุณภาพสินค้าเพื่อให้บริการผู้บริโภคได้เข้าถึงในราคาที่จับต้องได้ แถมยกระดับร้านค้าย่อย หรือ โชห่วยร่วมรบทั่วประเทศ ด้วยการสนับสนุน และส่งเสริมธุรกิจ SME ทั่วประเทศ พร้อมบริการสินค้าให้ถึงที่ภายใน 24 ชั่วโมง
รศ.ดร.สังศิต พิริยะรังสรรค์ คณบดีวิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต เปิดเผยว่า เมื่อกลางเดือนตุลาคมที่ผ่านมา ได้พาคณะนักศึกษาในหลักสูตรขุมทรัพย์อาเซียนรุ่นที่ 1 จำนวนราว 80 คน ไปศึกษาดูงานที่สำนักงานใหญ่ อาลีบาบา เมืองหังโจว ประเทศจีน
หลังจากฟังการบรรยายแล้วได้ความรู้ และ เกิดพัฒนาการทางด้านความคิดว่า การสร้างธุรกิจการค้าในโลกออนไลน์ของ อาลีบาบา จนประสบความสำเร็จอย่างสูงนั้น สิ่งสำคัญที่สุด คือ การสร้างความน่าเชื่อถือ (Trust) ด้านหนึ่งจากผู้ผลิต ซึ่งจะต้องมีจำนวนมากมายมหาศาลอย่างเพียงพอสำหรับการเริ่มต้น และอีกด้านหนึ่ง คือ จากกลุ่มผู้บริโภคที่ต้องเชื่อมั่นว่า พวกเขาได้สินค้าที่ดี และ มีคุณภาพตามความคาดหวัง
อลีบาบามาเหนือเมฆ
ดึงร้านค้าย่อยทำศึก
ธุรกิจของ อาลีบาบา เหมือนการเปิดห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ เพียงแต่ไม่ต้องลงทุนสร้างห้าง แต่โครงสร้างพื้นฐานของ อาลีบาบา เหมือนกับห้างขนาดใหญ่นั่นเอง อาลีบาบา มีการกำหนด 3 ยุทธศาสตร์ในการทำงาน คือ
1) เป็นธุรกิจออนไลน์ในระดับนานาชาติ (international) 2) ส่งเสริมธุรกิจที่เป็นหุ้นส่วนของ อาลีบาบา ก้าวเข้าสู่ความเป็นนานาชาติ และ 3) อาลีบาบา จะสนับสนุนและส่งเสริมธุรกิจ SME และธุรกิจในชนบทของจีนให้เติบโต ด้วยการเข้าไปช่วยปรับปรุงร้านโชห่วยต่าง ๆ ในแต่ละชุมชนให้สามารถแข่งขันกับธุรกิจ modern trade ร้านค้าโชห่วยเหล่านี้จะมีแบรนด์ของตัวเองแล้วต่อท้ายด้วยคำว่า อาลีบาบา เพื่อให้ลูกค้าสามารถสั่งสินค้าผ่านร้านโชห่วยเหล่านี้ได้ ด้วยแนวความคิดแบบนี้จำนวนสินค้าของร้านโชห่วยจะมีมากกว่าร้าน modern trade อย่างมากมาย และลูกค้าที่สั่งสินค้าจะได้รับของภายในเวลา 24 ชั่วโมง
“ผมคิดว่าแนวความคิดข้างต้นของ อาลีบาบา ช่วยให้ปลาเล็ก ๆ จำนวนมากมายรวมตัวกัน และโครงการสร้างชุมชนด้านออนไลน์ ทำให้ปลาใหญ่ไม่สามารถกินปลาเล็ก ๆ เหล่านี้ได้ ทุนนิยมสมานที่เกิดขึ้นในประเทศส่วนใหญ่ในโลกที่ปลาใหญ่กินปลาเล็ก จึงไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในประเทศจีน สิ่งที่ อาลีบาบา ทำเป็นการแก้ไขปัญหาความยากจนของคนระดับล่าง ซึ่งสอดคล้องกับมติของสมัชชาการประชุมใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนครั้งที่ 19 ซึ่งกำลังประชุมอยู่ในขณะนี้ว่า ประเทศจีนจะขจัดปัญหาความยากจนของคนจีนให้หมดไปภายใน 5 ปีข้างต้น”
รศ.ดร.สังศิต กล่าวอีกว่า การขนส่งสินค้าของ อาลีบาบา เพื่อสนับสนุนธุรกิจโชห่วย และ SME ในระดับชุมชนใช้มอเตอร์ไซค์ นอกจากนี้ ธุรกิจของอาลีบาบา คือ e-payment ทำให้เงินไหลเข้าบริษัทในแต่ละเดือนคิดเป็นเงินล้านล้านหยวน นอกจากนี้ อาลีบาบา ยังตั้งกองทุนสำหรับผู้ที่ต้องการออมและฝากเงิน โดยให้ค่าตอบแทนร้อยละ 5 ต่อปี
“กลยุทธ์อันนี้ทำให้เงินกองทุนของ อาลีบาบา เติบโต จนเกิดการคุกคามให้ธนาคารต่าง ๆ ของประเทศจีน ซึ่งทั้งหมดเป็นรัฐวิสาหกิจที่ประสบวิกฤต เพราะการทำธุรกิจทางการเงินลดลง จนไม่สามารถประกอบการต่อไปได้ ทำให้รัฐบาลจีนต้องเข้าแทรกแซงกองทุนของ อาลีบาบา โดยกำหนดผู้ที่ต้องการลงทุนในกองทุนของ อาลีบาบา จะทำได้ระหว่าง 500 - 1,000 หยวนต่อครั้งเท่านั้น”
เนื่องจากกองทุน อาลีบาบา มีขนาดใหญ่มาก อาลีบาบา จึงมีการปล่อยสินเชื่อให้แก่ธุรกิจ SME ตั้งแต่ 50 หยวนขึ้นไป บริษัท CP ของไทยได้เป็น partner ของ อาลีบาบา มาแล้วในแง่ของ e-payment แต่ยังไม่ได้เข้าไปอยู่ใน Platform ของ อาลีบาบา
ทั้งนี้ อาลีบาบา กำลังทุ่มงบประมาณมหาศาล เพื่อสร้างเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ เทคโนโลยีนี้ คือ การทำเครื่องมือที่สร้างขึ้นให้ฉลาดเหมือนมนุษย์ และ คิดได้เหมือนมนุษย์ คาดว่าปัญญาประดิษฐ์จะถูกสร้างขึ้นได้สำเร็จภายในเวลา 5 - 10 ปี ข้างหน้า ซึ่งเมื่อถึงตอนนั้นโลกทั้งโลกจะเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ขึ้นอีกครั้ง ธุรกิจต่าง ๆ ที่ใช้เทคโนโลยีต่ำหรือล้าหลังกว่า อาจสูญหายไป
ย้อนรอยความสำเร็จยิ่งใหญ่
“แจ็ค หม่า”ราชาออนไลน์
เมื่อวันที่ 10 กันยายนที่ผ่านมา เขามีอายุครบ 53 ปี และมีทรัพย์สินเป็นมูลค่าสูงกว่า 28 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ทั้งที่ครั้งหนึ่งเขาเคยมีรายได้เดือนละ 12 เหรียญจากการเป็นครูสอนภาษาอังกฤษ
สิ่งหนึ่งที่ทุกคนเรียนรู้ได้จากบทเรียนชีวิตของ แจ็ค หม่า คือ การเอาชนะอุปสรรค โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฟันฝ่าอุปสรรคอันยิ่งใหญ่ทั้ง 7 ที่เขามักกล่าวถึง ที่หล่อหลอมให้เขาเป็น แจ็ค หม่า จนถึงทุกวันนี้ 7 อุปสรรคชีวิตของ “แจ็ค หม่า” ที่เคยเผชิญปัญหามาอย่างหนัก
1. สอบตกนับครั้งไม่ถ้วน
“ผมสอบตก 2 ครั้งในชั้นมัธยมต้น และสอบตกซ้ำอีก 3 ครั้งในช่วงมัธยมปลาย สอบเอ็นทรานซ์ไม่ผ่าน 2 ครั้ง..” หากเป็นคนอื่นทั่วไปการสอบตกซ้ำชั้นซ้ำแล้วซ้ำอีก อาจทำให้หมดกำลังใจ เลิกเอาดีทางด้านการเรียน แต่ท้ายที่สุดเขาก็พยายามฝึกภาษาอังกฤษ และกลายเป็นนักธุรกิจชาวจีนที่พูดภาษาอังกฤษในเวทีโลกหลายต่อหลายครั้งอย่างมั่นใจ และไม่ต้องอายใครเลย
2. สอบวิชาเลขได้ 1 คะแนนจาก 120 คะแนนเต็ม
ในช่วงที่เขาสอบเอ็นทรานซ์ เขาเคยสอบได้เลข 1 คะแนนจากคะแนนทั้งหมด 120 คะแนนเต็ม ซึ่งเขาเองยอมรับว่าไม่เคยเข้าใจเลขเลย
“ผมไม่เคยเข้าใจเลขเลย ไม่เก่งเลข และไม่เคยเรียนเรื่องการบริหาร ทุกวันนี้ยังอ่านรายงานด้านบัญชีไม่เข้าใจ” อย่างไรก็ตาม ถึงเขาจะไม่เข้าใจเลข แต่ปัจจุบันเขาก็สามารถสร้างบริษัทด้านเทคโนโลยี และผงาดเป็นหนึ่งในบริษัทที่โลกจับตามอง
3. ถูกปฏิเสธจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด 10 ครั้ง ในการสัมภาษณ์ครั้งหนึ่ง แจ็ค หม่า เคยกล่าวกับพิธีกรว่า เขาเคยถูกปฏิเสธจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดถึง 10 ครั้ง แต่ความพยายามสมัครถึง 10 ครั้ง แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจจริง สิ่งสำคัญที่ แจ็ค หม่า ฝากถึงทุกคนคือต้องมีความอดทน และเชื่อมั่นในตนเอง
4. ถูกปฏิเสธการรับสมัครเข้าทำงานถึง 30 ครั้ง หลังจากจบมหาวิทยาลัย เขาก็ได้พยายามสมัครเข้าทำงานในหลายแห่ง แต่ไม่มีใครยอมรับเขาเข้าทำงานเลย โดยสมัครไปกว่า 30 แห่ง
หากเป็นคนอื่นทั่วไปการถูกปฏิเสธแค่ 2 - 3 ครั้ง ก็อาจทำให้หมดกำลังใจแล้ว แต่เขาเองไม่เคยคิดแบบนั้น แต่ยึดความมุ่งมั่น เพียรพยายามเป็นหลักที่ตั้ง จนมีอย่างทุกวันนี้
5. เป็นคนเดียวที่ KFC ไม่รับเข้าทำงาน เรื่องนี้ค่อนข้างดัง เมื่อไม่นานมานี้ หลังจากที่ แจ็ค หม่า เข้าซื้อหุ้น KFC ที่ประเทศจีน ครั้งหนึ่งเขาเคยไปสมัครงานที่ KFC มีผู้สมัครทั้งสิ้น 24 คน 23 คน ได้เข้าทำงาน คนที่ไม่ได้เพียงคนเดียว คือ แจ็ค หม่า
สาเหตุสำคัญที่ทำให้เขาไม่ได้งานคือ บุคลิกภาพ และรูปร่างหน้าตา แต่ปัจจุบันเขาเป็นมหาเศรษฐีด้วยทักษะความสามารถ ซึ่งท้ายที่สุดก็ไม่มีใครสนใจเรื่องอะไรแบบนั้นอีก
6. ไม่สามารถทำให้นายทุนในซิลิคอน วัลเลย์สนับสนุน อาลีบาบา สมัยที่ก่อตั้ง อาลีบาบา ใหม่ ๆ หลายครั้งจวนเจียนจะล้มละลาย เพราะแทบจะไม่มีกำไรเลยตลอด 3 ปีแรก สิ่งหนึ่งเป็นเพราะการเติบโตที่เร็วเกินไป จนเกือบจะล้มละลาย ด้วยวิกฤตฟองสบู่ดอทคอม โดยเหลือเงินหล่อเลี้ยงบริษัทอีกเพียงแค่ 18 เดือนเท่านั้น และยิ่งไปกว่านั้นไม่มีใครคิดจะสนับสนุนทางด้านเงินทุนให้กับ อาลีบาบา เลย
7. ไม่สามารถจูงใจพนักงานได้ด้วยการตัดสินใจที่ผิดพลาด เขายอมรับว่า เคยตัดสินใจผิดพลาดเป็นอย่างยิ่งในการบริหารจัดการ และทำลายขวัญกำลังใจของพนักงานอย่างเห็นได้ชัด ด้วยการบอกบรรดาผู้ร่วมทุนที่ฟันฝ่าอุปสรรคด้วยกันมาว่า พวกเขาจะไม่ได้ตำแหน่งที่สูงไปกว่าตำแหน่งผู้จัดการ และกำลังวางแผนที่จะจ้างคนนอกเข้ามาบริหาร
“สิ่งสำคัญที่ผมเรียนรู้ คือ คุณต้องให้คุณค่ากับพนักงานทุกคน สร้างวิสัยทัศน์ และนวัตกรรมใหม่ ๆ ”
สิ่งหนึ่งที่ แจ็ค หม่า ฝากเอาไว้สำหรับการเอาชนะอุปสรรค ความล้มเหลวทั้งหลาย คือ “ห้ามยอมแพ้เป็นอันขาด ถ้าคุณไม่ยอมแพ้ คุณยังมีโอกาส การยอมแพ้ คือ การล้มเหลวอย่างแท้จริง”
จากบทเรียนความล้มเหลว และการต่อสู้เอาชนะอุปสรรคที่ผ่านมาของ แจ็ค หม่า แสดงให้เห็นถึงความพยายามเป็นอย่างยิ่งในการทำตามความฝันให้เป็นจริง หากคุณไม่ยอมแพ้ ไม่ว่าอุปสรรคใดก็จะเอาชนะได้ในที่สุด
